تأثیر رنگ‌ها بر روانشناسی کودکان- بررسی و تحلیل

تأثیر رنگ‌ها بر روانشناسی کودکان و تحلیل رنگ‌ها بر افراد، یکی از مباحث مهم در حوزه روانشناسی و تست شخصیت شناسی است. در طول رشد و توسعه کودکان، رنگ‌ها نقش مهمی در شکل‌دهی به تجربه‌ها و احساسات آن‌ها دارند. این مقاله به بررسی روانشناسی رنگ‌ها در کودکان می‌پردازد و تأثیر آن‌ها بر رشد و توسعه آنان را مورد بررسی قرار می‌دهد.

تعریف روانشناسی رنگ‌ها:

روانشناسی رنگ‌ها به مطالعه تأثیر رنگ‌ها بر روان و روانشناسی انسان می‌پردازد. رنگ‌ها نه تنها تأثیر ظاهری و بصری دارند، بلکه قدرتی نیز برای ایجاد تأثیرات عاطفی، روانی و شناختی در انسان دارند. روانشناسی رنگ‌ها بر اساس روابط و ارتباطاتی که انسان با رنگ‌ها برقرار می‌کند، بررسی می‌کند که چگونه رنگ‌ها می‌توانند احساسات، خلق و خو، روحیه و عملکرد شخص را تحت تأثیر قرار دهند.

هر رنگ دارای نوعی ارتباط و عملکرد روانی خاص است. برای مثال، رنگ قرمز به طور عمومی با احساسات شدید و پرقدرت مرتبط می‌شود، رنگ آبی معمولاً با آرامش و سردی در ارتباط است و رنگ زرد می‌تواند احساس شادی و خوشبختی را ایجاد کند. این ارتباطات رنگ‌ها با عواطف و وضعیت روحی انسان، در زمینه‌های مختلف از جمله طراحی داخلی، تبلیغات، درمان و روان‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بررسی رنگ‌ها در محیط زندگی کودکان:

بررسی رنگ‌ها در محیط زندگی کودکان می‌تواند به عنوان یک جنبه مهم در رشد و توسعه آن‌ها مطرح شود. رنگ‌ها به عنوان عناصر بصری در محیط زندگی کودکان تأثیر قابل توجهی بر روانشان دارند. درک از تأثیر رنگ‌ها در محیط زندگی کودکان به والدین و مربیان کمک می‌کند تا محیطی مناسب و الهام‌بخش را برای رشد و یادگیری کودکان فراهم کنند.

رنگ‌ها می‌توانند تأثیرات مختلفی روی کودکان داشته باشند. برخی رنگ‌ها می‌توانند احساس آرامش و آرامش را در کودکان ایجاد کنند، در حالی که رنگ‌های دیگر ممکن است احساسات پررنگ‌تری مانند شادی، حماسه یا انرژی را به آن‌ها منتقل کنند. همچنین، رنگ‌ها می‌توانند بر تمرکز و توجه کودکان تأثیر بگذارند، زیرا رنگ‌های متفاوت ممکن است میزان تمرکز و حواس کودکان را تغییر دهند.

آزمون دهید: آزمون دیسک

همچنین، رنگ‌ها می‌توانند در ایجاد فضای بازی و آموزشی مناسب برای کودکان نقش مهمی داشته باشند. استفاده از رنگ‌های جذاب و زنده در اتاق بازی یا کلاس درس می‌تواند انگیزه و تمایل کودکان به فعالیت و یادگیری را افزایش دهد.

به طور کلی، درک و استفاده مناسب از رنگ‌ها در محیط زندگی کودکان می‌تواند بهبود و تحریک کننده‌ای در حالت روانی و احساسی آن‌ها باشد. با توجه به سلیقه و نیازهای هر کودک، انتخاب رنگ‌های مناسب و متناسب با محیط زندگی آن‌ها می‌تواند به رشد و توسعه سالم و موثر آن‌ها کمک کند.

رنگ‌ها در دنیای کودکان با زبان خود آنها رمزگذاری می‌شود. آنها هرگز به حرف شما که باید خورشید را زرد کنند گوش نمی‌دهند و خورشید را بر اساس دنیای خود رنگ‌آمیزی می‌کنند. این نقاشی‌ها و رنگ‌آمیزی کودکانه سراسر از گفتگو با پدر و مادر و دنیای خارجی آنها است.

وقتی برای اولین‌بار کودک شما، خطوطی را روی دفتر نقاشی‌اش می‌کشد، بسیار ذوق‌زده می‌شوید. کنار او می‌نشینید و مداوم به او می‌گویید فلان چیز رو بکشد. برای آنکه الگویی از نقاشی داشته باشد شکل خورشید و درخت را که فکر می‌کنید ساده است و به‌راحتی می‌تواند تکرار کند، روی کاغذ ترسیم می‌کنید و از او می‌خواهید که آن شکل‌ها را بکشد. رفته‌رفته برای او مدادرنگی و کتاب‌های مخصوص رنگ‌آمیزی نیز تهیه می‌کنید. به او آموزش می‌دهید که درخت را سبز و خورشید را با زرد رنگ‌آمیزی کند اما خواهید دید که او درخت را بنفش و خورشید را قرمز رنگ کرده است. این خطوط و شکل‌هایی که خوانا و ناخوانا برای شماست و حتی رنگ‌هایی که کودک برای اجسام مختلف انتخاب می‌کند، همگی دارای مفاهیم و نشانه‌هایی هستند.

والدین و مربیان نباید اصرار داشته باشند تا نگرش کودک را در برابر رنگ با واقعیات منطبق کنند و بگذارند هر چه دوست دارد بکشد. کوچک‌ترها بیشتر قرمز و نارنجی و صورتی را می‌پسندند و در کل به رنگ‌های زنده‌تر گرایش بیشتری دارند؛ اما بزرگ‌تر که می‌شوند رنگ‌های گروه آبی گرم و تند استفاده می‌کنند و فقط کودکانی که در خانه تحت نظارت شدید هستند، رنگ‌های سرد را انتخاب می‌کنند که علت اصلی آن به مشکلات عاطفی و روانی بازمی‌گردد.

رنگ‌ها یکی از مهم‌ترین ملاک‌ها و معیارهای سنجش شخصیت و شناخت روح و روان کودکان است. رنگ همیشه وسیله‌ای برای بیان ارتباط، احساسات و عقاید بوده و هست، به‌طوری‌که می‌توان به زبان رنگ‌ها صحبت کرد. انتخاب رنگ توسط کودک به طور نسبی می‌تواند اطلاعات صحیحی در زمینه رفتارهای خانوادگی و نوع عملکرد خانواده‌ها در منزل بدهد. به‌عنوان نمونه کودکانی که بیشتر از رنگ‌های تیره در نقاشی‌های خود استفاده می‌کنند، معمولاً در خانه از آرامش کافی برخوردار نیستند و غالباً پس از بررسی، از مشاجرات پدر و مادر یا بداخلاقی والدین گله می‌کنند.

کودکان سالم که در مراحل رشد طبیعی به سر می‌برند، طبعاً گرایش به انتخاب رنگ‌های گرم (قرمز) دارند. این رنگ نشان از نوعی وابستگی، علاقه، تحرک و تمایل به زندگی است؛ به‌طورکلی می‌توان گفت سرخوردگی‌های کودک که ناشی از تربیت سوء والدین است مستقیماً در انتخاب رنگ‌های او در نقاشی‌هایش تأثیر دارد. فقدان رنگ در تمام یا قسمتی از نقاشی نشانگر خلأ عاطفی و گاهی دلیل بر گرایش‌های ضداجتماعی است. کودکان «سازگار»، در نقاشی‌هایشان به طور متوسط از پنج رنگ مختلف استفاده می‌کنند و کودکان گوشه‌گیر یا آنها که ارتباط با دنیای خارج را دوست ندارند، از یک یا دو رنگ بیشتر بهره نمی‌برند.

چگونه نقاشی کودکان را تفسیر کنیم؟  

خورشید نماد مادر یا زندگی است و خانه نماد پدر. البته عده‌ای از روان‌شناسان اطفال، خورشید را نماد پدر یا به‌طورکلی والدین می‌دانند. اگر خورشید پشت ابر تیره یا کوه باشد یا کم‌رنگ باشد، یعنی والدین وجودشان گرم و پرمهر نیست و اگر خورشید را قرمز پررنگ یا سیاه بکشند به معنای ترسی شدید از پدر (یا گاهی مادر) است. ماه بیشتر نشانه نیستی است و بسیاری از کودکان آن را در نقاشی‌هایی که از قبر و قبرستان می‌کشند به کار می‌گیرند. چراغ یعنی عشق و محبت در زندگی و اگر آن را خاموش بکشد، نشانه‌ای از مرگ مادر است. رودخانه جریان زندگی است و دودکش نماد عاطفه در خانواده. اگر خانه سقف نداشت یعنی پدر نقش حمایت‌کننده را در خانه ندارد و پنجره و رنگ آن نماد ارتباط ذهنی کودک با جهان خارج است.

دنیای رنگ‌های کودکان

از نظر روانی 2 گروه رنگ‌های گرم نظیر قرمز، زرد و نارنجی و رنگ‌های سرد مانند سبز، آبی و بنفش با یکدیگر تفاوت عمیقی دارند.​

قرمز: حالت تحریک‌کنندگی دارد. افراط در استفاده از رنگ قرمز، به معنای وجود یک زمینه تحریک‌پذیر است؛ در ضمن این رنگ، عمل و مردانگی را نشان می‌دهد. کودکانی که از این رنگ استفاده می‌کنند، تمایل به برون‌ریزی احساسات دارند و عواطفشان را خیلی راحت بیان می‌کنند، حتی این رنگ می‌تواند عدم مهارشدگی آن ها را نشان دهد؛ در حقیقت رنگ‌های سرخ در ابتدا موردتوجه خردسالان است؛ اما در سال‌های بعد، نشان‌دهنده پرخاش‌جویی آنان است.

آبی: معرف زنانگی است و برعکس قرمز نشان‌دهنده حساسیت، ملایمت، صلح و آرامش است. افراط در استفاده از این رنگ معنای تسلیم‌پذیری دارد.

بنفش: این رنگ ترکیبی از قرمز و آبی است که می‌تواند نوعی تضاد و تعارض و نیز تمایلات نامتجانس را نشان دهد. استفاده افراطی از رنگ بنفش، نشان‌دهنده اضطراب است.

مطلب مرتبط: تیپ شخصیتی بردپیت

صورتی: نشان‌دهنده صلح، تعادل و توازن و نیز معرف عاطفه‌ای است که فاقد هوای نفس و پرخاشگری است؛ ضمناً این رنگ ملایمت و عطوفت را نیز نشان می‌دهد.

زرد: این رنگ شکفتگی، پیشرفت، شادی و خوش‌بینی را نشان می‌دهد و اگر به شکل افراطی از آن استفاده شود، نشان‌دهنده نیاز به آزادسازی تنش‌های درونی است.

سبز: تمایل به مورد محبت و توجه قرارگرفتن است. این رنگ مبنای تجربی دارد و در نقاشی کودکانی که اضطراب جدایی دارند و یا به‌شدت وابسته هستند، بیشتر دیده می‌شود.

نارنجی: یادآور آرامش و خوشی است. کودکی که از این رنگ در نقاشی استفاده می‌کند، هم میل به پیشرفت دارد و هم ممکن است کمی پرخاشگر و ناآرام باشد. افراط در استفاده از این رنگ، تحریک‌پذیری و ناآرامی فرد را نشان می‌دهد.

سیاه: به معنای نفی رنگ و منبع، ترس، تشویش، وسواس و اضطراب است. کودکانی که در نقاشی خود تمایل به استفاده از این رنگ دارند، سعی دارند غم و ناامیدی و اضطراب را نشان دهند.

مطلب مرتبط: تیپ شخصیتی دیکاپریو

خاکستری: یک رنگ خنثی است و درصورتی‌که در نقاشی کودکان غالب باشد، ناتوانی در بروز احساسات را نشان می‌دهد.

سفید: همانند رنگ خاکستری، رنگی خنثی است و معنای آن، فقدان رنگ در نقاشی است که این امر، خلأ عاطفی یا ناتوانی در برون‌ریزی عواطف را نشان می‌دهد.

​