تفاوت تست MBTI و انیاگرام

معرفی تست MBTI

تست MBTI یا Myers-Briggs Type Indicator یکی از مشهورترین ابزارهای شخصیت‌شناسی در جهان است که در دهه ۱۹۴۰ توسط کاترین بریگز و ایزابل مایرز طراحی شد. هدف اصلی این تست، کمک به افراد برای شناخت بهتر سبک‌های فکری، رفتاری و تصمیم‌گیری خودشان است. پایه این ابزار بر نظریات روانشناس بزرگ «کارل گوستاو یونگ» استوار است که معتقد بود انسان‌ها الگوهای روانی متفاوتی در ادراک و قضاوت دارند.

MBTI افراد را بر اساس پاسخ‌هایشان در پرسشنامه به ۱۶ تیپ شخصیتی تقسیم می‌کند. این تیپ‌ها حاصل ترکیب چهار بُعد اصلی هستند:

برون‌گرایی (E) در برابر درون‌گرایی (I): تمرکز بر دنیای بیرون یا درون.

حسی (S) در برابر شهودی (N): نحوه دریافت اطلاعات (جزئیات واقعی یا الگوهای کلی).

فکری (T) در برابر احساسی (F): سبک تصمیم‌گیری بر اساس منطق یا ارزش‌های انسانی.

قضاوتی (J) در برابر ملاحظه‌گر (P): شیوه سازمان‌دهی زندگی (ساختارمند یا منعطف).

این تست کاربرد گسترده‌ای در مشاوره شغلی، آموزش، توسعه فردی و بهبود روابط دارد. بسیاری از سازمان‌ها از MBTI برای شناخت بهتر کارکنان و تشکیل تیم‌های کارآمد استفاده می‌کنند. در واقع، MBTI بیشتر به این می‌پردازد که افراد «چگونه» رفتار می‌کنند و سبک تعاملشان با جهان پیرامون چگونه است.

معرفی تست انیاگرام

انیاگرام یک مدل شخصیت‌شناسی عمیق و کهن است که ریشه‌های آن به فلسفه‌های باستانی و آموزه‌های روانشناسی مدرن برمی‌گردد. واژه «انیاگرام» از زبان یونانی گرفته شده و به معنای «نُه شکل» است. این سیستم افراد را به ۹ تیپ شخصیتی اصلی تقسیم می‌کند که هر کدام دارای انگیزه‌ها، ترس‌ها و الگوهای رفتاری خاص خود هستند.

این ۹ تیپ شامل:

• کمال‌گرا
• یاری‌گر
• موفقیت‌جو
• فردگرا
• پژوهشگر
• وفادار
• ماجراجو
• چالش‌گر
• صلح‌جو

انیاگرام برخلاف MBTI که بیشتر بر رفتارها و ترجیحات تمرکز دارد، بر انگیزه‌های درونی، ترس‌های پنهان و نیازهای اصلی شخصیت تمرکز می‌کند. به همین دلیل بسیاری آن را ابزاری برای رشد شخصی و خودآگاهی عمیق می‌دانند.

کاربردهای انیاگرام بسیار گسترده است: از توسعه فردی و مدیریت استرس گرفته تا بهبود روابط خانوادگی و سازمانی. این مدل نشان می‌دهد که افراد چگونه در موقعیت‌های استرس یا امنیت رفتار می‌کنند و چه مسیرهایی برای رشد و تحول شخصی پیش‌رو دارند.

به طور کلی، انیاگرام با ارائه نقشه‌ای از دنیای درونی انسان کمک می‌کند تا افراد بهتر خود را بشناسند و روابط سالم‌تری بسازند.

شباهت‌های MBTI و انیاگرام

با وجود تفاوت‌های اساسی، MBTI و انیاگرام شباهت‌های قابل‌توجهی هم دارند. هر دو ابزار برای خودشناسی و درک بهتر دیگران طراحی شده‌اند و هدف مشترکشان افزایش آگاهی فردی است. این تست‌ها به افراد کمک می‌کنند تا نقاط قوت، ضعف و سبک ارتباطی خود را بهتر بشناسند.

از نظر کاربرد، هر دو می‌توانند در مشاوره شغلی، انتخاب رشته، بهبود روابط شخصی و کاری مفید باشند. بسیاری از سازمان‌ها و مشاوران از این ابزارها برای ارتقای همکاری در تیم‌ها و مدیریت بهتر منابع انسانی بهره می‌برند.

همچنین، هر دو مدل به افراد یک زبان مشترک برای توصیف شخصیت می‌دهند. وقتی کسی بداند تیپ شخصیتی‌اش چیست، راحت‌تر می‌تواند با دیگران درباره ویژگی‌ها و نیازهایش صحبت کند.

در نهایت، هم MBTI و هم انیاگرام به جای برچسب‌زنی خشک، فرصتی برای یادگیری و رشد فردی ایجاد می‌کنند. هر دو ابزار نشان می‌دهند که شخصیت چیزی ثابت و غیرقابل تغییر نیست، بلکه می‌تواند در مسیر توسعه فردی تکامل یابد.

تفاوت‌های اصلی MBTI و انیاگرام

هرچند هر دو ابزار شخصیت‌شناسی هستند، اما MBTI و انیاگرام از اساس نگاه متفاوتی به انسان دارند.
MBTI افراد را به ۱۶ تیپ شخصیتی تقسیم می‌کند که ترکیبی از چهار بُعد رفتاری است. تمرکز آن بر این است که انسان‌ها چگونه اطلاعات را دریافت می‌کنند، چگونه تصمیم می‌گیرند و چه سبکی در تعامل با جهان بیرون دارند. در واقع، MBTI بیشتر بر ترجیحات رفتاری و شناختی تاکید دارد.

در مقابل، انیاگرام افراد را به ۹ تیپ شخصیتی دسته‌بندی می‌کند که هر کدام بر اساس انگیزه‌ها، ترس‌های پنهان و نیازهای درونی تعریف می‌شوند. این مدل بیشتر به «چرایی رفتار» می‌پردازد تا «چگونگی رفتار». به همین دلیل، عمق تحلیلی انیاگرام بیشتر است و به لایه‌های عمیق‌تر شخصیت نفوذ می‌کند.

از نظر جزئیات، MBTI تصویر نسبتاً روشنی از سبک‌های رفتاری روزمره می‌دهد و برای کارهای سازمانی یا مشاوره شغلی بسیار کاربردی است. اما انیاگرام می‌تواند الگوهای ناخودآگاه فرد را آشکار کند و مسیر رشد شخصی را نشان دهد.

به طور خلاصه، MBTI بیشتر ابزاری برای شناخت رفتار در محیط بیرونی است، در حالی که انیاگرام نگاهی عمیق‌تر به انگیزه‌های درونی و تحول فردی دارد. ترکیب این دو می‌تواند تصویری جامع‌تر از شخصیت انسان ارائه دهد.

مزایا و معایب هر کدام

MBTI مزایای زیادی دارد؛ ساده، قابل فهم و پرکاربرد در محیط‌های کاری است. افراد به‌سرعت می‌توانند تیپ خود را بشناسند و درک بهتری از نحوه تعامل با دیگران پیدا کنند. همچنین برای تیم‌سازی، انتخاب شغل و آموزش بسیار مفید است. با این حال، از معایب آن می‌توان به سطحی بودن در تحلیل انگیزه‌ها و امکان تغییر نتیجه در دفعات مختلف اشاره کرد. برخی روانشناسان نیز اعتبار علمی آن را محدود می‌دانند.

در مقابل، انیاگرام با تمرکز بر انگیزه‌ها و ترس‌های عمیق‌تر، خودشناسی عمیق‌تری ارائه می‌دهد. این تست کمک می‌کند فرد بفهمد چرا در موقعیت‌های مختلف به شکل خاصی واکنش نشان می‌دهد. همچنین در مسیر رشد شخصی و بهبود روابط عاطفی بسیار اثرگذار است. با این حال، انیاگرام نسبتاً پیچیده‌تر است و نیاز به مطالعه و تفسیر بیشتری دارد. علاوه بر آن، دسته‌بندی ۹ تیپ گاهی می‌تواند بیش از حد کلی به نظر برسد و نیاز به تحلیل تکمیلی داشته باشد.

در کل، MBTI سریع‌تر و ساده‌تر است، در حالی که انیاگرام عمیق‌تر اما پیچیده‌تر محسوب می‌شود. هرکدام در جایگاه خود می‌توانند ارزشمند باشند.

کدام تست برای شما مناسب‌تر است؟

انتخاب بین MBTI و انیاگرام بستگی به هدف شما از شخصیت‌شناسی دارد.
اگر به دنبال یک ابزار سریع، کاربردی و قابل استفاده در محیط کار یا تحصیل هستید، MBTI می‌تواند انتخاب بهتری باشد. این تست به شما کمک می‌کند سبک ارتباطی خود را بشناسید و درک کنید چگونه با دیگران بهتر همکاری کنید.

اما اگر می‌خواهید به لایه‌های عمیق‌تر شخصیت خود پی ببرید، انگیزه‌ها و ترس‌های پنهان را بشناسید و روی رشد فردی کار کنید، انیاگرام ابزار مناسب‌تری خواهد بود. این تست بیشتر به مسیر تحول و خودآگاهی کمک می‌کند تا صرفاً دسته‌بندی ساده شخصیت.

البته، بسیاری از مشاوران پیشنهاد می‌کنند که این دو ابزار به صورت ترکیبی استفاده شوند. در این حالت، MBTI تصویری روشن از رفتارها و ترجیحات روزمره شما می‌دهد و انیاگرام چرایی پشت این رفتارها را آشکار می‌سازد. این ترکیب می‌تواند نقشه‌ای جامع‌تر برای خودشناسی و موفقیت فردی یا شغلی ارائه کند.

پرسش‌های پرتکرار درباره MBTI و انیاگرام

یکی از سوال‌های رایج این است که آیا نتایج تست‌های MBTI و انیاگرام قطعی و تغییرناپذیر هستند؟ پاسخ این است که خیر. این ابزارها تنها نقشه‌ای برای شناخت بهتر خود و دیگران هستند و نتایج آن‌ها ممکن است در طول زمان و با تغییر شرایط زندگی کمی متفاوت شود.

سوال دیگر این است که کدام تست دقت بیشتری دارد؟ در واقع هر کدام در حوزه خود دقیق و کاربردی هستند. MBTI بیشتر روی رفتارها و ترجیحات روزمره تمرکز دارد، در حالی که انیاگرام انگیزه‌های درونی را بررسی می‌کند. بنابراین انتخاب بستگی به هدف شما دارد.

کاربران همچنین می‌پرسند: هر چند وقت یک‌بار باید این تست‌ها را تکرار کرد؟ اگرچه شخصیت در هسته اصلی پایدار است، اما شرایط زندگی و تجربیات می‌تواند بر نتایج تاثیر بگذارد. بهتر است هر چند سال یک بار یا هنگام تغییرات بزرگ شغلی و شخصی دوباره تست را انجام دهید.

به طور کلی، این پرسش‌ها نشان می‌دهد که استفاده از تست‌ها باید با آگاهی و انعطاف همراه باشد، نه به‌عنوان برچسبی ثابت.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

MBTI و انیاگرام هر دو ابزار قدرتمندی برای خودشناسی هستند، اما نگاه متفاوتی به شخصیت انسان دارند. MBTI بیشتر به ترجیحات رفتاری و شناختی می‌پردازد و برای محیط‌های کاری و آموزشی بسیار کاربردی است. در مقابل، انیاگرام بر انگیزه‌های درونی و مسیر رشد فردی تمرکز دارد و خودشناسی عمیق‌تری ارائه می‌دهد.

هر کدام از این تست‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و بهترین رویکرد این است که آن‌ها را به‌صورت مکمل در نظر بگیریم. MBTI به شما نشان می‌دهد «چگونه رفتار می‌کنید»، و انیاگرام توضیح می‌دهد «چرا چنین رفتارهایی دارید».

پس اگر به دنبال شناخت بهتر خود و بهبود روابط یا پیشرفت شغلی هستید، این ابزارها می‌توانند نقطه شروعی ارزشمند باشند. اما فراموش نکنید که هیچ تستی جایگزین تجربه، یادگیری و تلاش شخصی شما در مسیر رشد نخواهد شد.